7245 Sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu’nu göre Bekçilerin Görev ve Yetkileri
Görev ve Yetkileri:
1-)Halka Yardım Görevlerinden Başlıca Olanlar:
a-Yolda hastalanan, kazaya uğrayan, düşüp kalan ve genel durumu itibarıyla yardıma muhtaç olanlara yardım etmek,
b-Yardıma ihtiyaç duyduğu değerlendirilen, şiddet mağduru veya şiddete ya da istismara uğrama riski taşıyan kadın ve çocukları, kimsesizleri, engellileri ve acizleri en yakın genel kolluk birimlerine teslim etmek,
c-Bir semt, yer, yol veya sokak sormak için başvuranlara gerekli bilgiyi vermek,
…
2-)Önleyici ve Koruyucu Görevlerinden Başlıca Olanlar:
a-Görev saatleri içinde görevlendirildikleri bölgede devriye hizmeti yürütmek,
b-Görev saatleri içerisinde vâkıf oldukları şüpheli durum veya kişileri bağlı bulundukları genel kolluk birimlerine bildirmek,
c-Kamu düzenini bozacak mahiyetteki gösteri, yürüyüş ve karışıklıkların önlenmesi amacıyla genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar önleyici tedbirleri almak,
d-Görev bölgeleri içinde uyuşturucu madde imal edildiği, satıldığı veya kullanıldığından, kumar oynandığından ya da fuhuş yapıldığından şüphe edilen yerleri bağlı bulundukları genel kolluk birimlerine bildirmek,
e-Kişilerin can, mal ve ırzına yönelik saldırı ve tehditleri önlemek ve genel kolluk kuvvetleri gelinceye kadar gerekli tedbirleri almak,
f-Halkın sükûn ve istirahatini bozanları ve başkalarını rahatsız edenleri engellemek,
g-Sokak, geçit ve meydanları tıkayarak trafiğe mâni olan taşıtların ve diğer engellerin kaldırılmasını sağlamak ve gerektiğinde bağlı bulunduğu genel kolluk birimlerine bildirmek,
…
3-)Durdurma ve Kimlik Sorma:
7245 sayılı kanuna göre çarşı ve mahalle bekçileri durdurma ve kimlik sorma yetkisine sahiptir.
a-Durdurmanın Nasıl Yapılacağı:
Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için makul bir sebebin bulunması gerekir. Süreklilik arz edecek, fiilî durum ve keyfîlik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz.
Çarşı ve mahalle bekçisi, görevini yerine getirirken kendisinin çarşı ve mahalle bekçisi olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir ve durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilir, kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilir. Bu kişilere kimliğini ispatlama hususunda gerekli kolaylık gösterilir. Belgesinin bulunmaması, açıklamada bulunmaktan kaçınması veya gerçeğe aykırı beyanda bulunması dolayısıyla ya da sair surette kimliği belirlenemeyen kişi tutularak durumdan derhal genel kolluk görevlileri haberdar edilir.
Çarşı ve mahalle bekçisi, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah ya da tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı hâlinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik el ile dıştan kontrol dâhil gerekli tedbirleri alabilir. Bu amaçla kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemez.
Durdurma süresi, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyulan makul süreden fazla olamaz.
(LEF Hukuk): Görüleceği üzere durdurma yetkisinin nasıl kullanılacağı tarif edilirken her işlem için gereken şüpheler farklıdır. Durdurma yapabilmek için makul şüphe yeterliyken, el ile dıştan kontrol yapabilmek için yeterli şüphenin varlığı gerekir. Makul şüpheyi doğal insan davranışı olarak belirleyebiliriz. Sokaktan geçen ortalama bir insanın şüphesi makul şüphedir. Ancak yeterli şüphe makul şüpheden daha kuvvetli bir şüphenin varlığını gerektirir. Örneğinin makul şüpheyle durdurulmuş bir kimsenin ceketinin bir cebinde silah şeklinde bir kabarıklığın olması yeterli bir şüphedir. Burada önemli olan husus, bekçilerin bu durdurma işlemi sırasında kişilerin üstlerini araması ve aracın kapalı yerlerinin açılmasını istemesi mümkün değildir. Bir bekçi elini durdurduğu kişinin cebine sokamaz ve aracın bagaj, torpido gözü gibi yerlerinin açılmasını isteyemez. Hatta aracın sağ ön koltuğunda ağzı bağlı siyah bir poşetin varlığı halinde bu poşet de kapalı alan tanımına dahil olur ve bekçi bunun açılmasını isteyemez. Ancak kolluk ekiplerine bildirebilir.
4-)Adli Görev ve Yetkileri:
Çarşı ve mahalle bekçileri, suç işlenirken veya işlendikten sonra, henüz izleri meydanda iken;
a-Şüphelileri yakalamak,
b-Yakaladıkları şüphelilerin kendilerine veya başkalarına zarar vermelerini engelleyici tedbirleri almak,
c-Suç delillerinin kaybolmaması veya bozulmaması için gerekli muhafaza tedbirlerini almak,
d-Varsa olayın tanıklarının kimlik ve adres bilgilerini tespit ederek genel kolluk birimlerine bildirmek, ile görevli ve yetkilidir.
e-Çarşı ve mahalle bekçileri haklarında tutuklama veya yakalama kararı çıkarılmış kimseleri gördükleri takdirde yakalamak ve bağlı bulunduğu genel kolluk kuvvetlerine teslim etmek ile görevli ve yetkilidir.
5-)Zor ve Silah Kullanma Yetkisi:
Çarşı ve Mahalle Bekçileri zor ve silah kullanma yetkisine sahiptir.
Saygılarımızla,
LEF Hukuk.